De Nederlandse delegatie blikt terug op de tweede Plenary onder het Italiaanse IHRA-voorzitterschap van 2018.
Op de agenda van de IHRA stonden de gedeelde strijd tegen antisemitisme, de update van richtlijnen voor Holocausteducatie, zorg voor bedreigd Holocaust erfgoed en de onafhankelijkheid van onderzoek. Binnen de gesprekken waren ook kritische noten te horen over onder andere staatsinmenging in Holocausteducatie, -herdenken en -onderzoek in bijvoorbeeld Hongarije en Polen.
Strijd tegen antisemitisme
VWS-beleidsmedewerker en hoofd van de Nederlandse delegatie a.i. Floris van Dijk: “IHRA gaat nu met tweeëndertig landen de strijd aanbinden tegen antisemitisme. Met Bulgarije als nieuwste lid, en de Europese Unie als nieuwe permanente partner.”
Educatie
Educatief medewerker Jurmet Huitema-de Waal van de Anne Frank Stichting: “Een belangrijk onderwerp van gesprek was de herziening van de Educational guidelines. Het gezamenlijke doel van de herziening van de aanbevelingen is beleidsmakers en docenten aanmoedigen om bewust te kiezen voor lesgeven over de Holocaust. Dit is voor mij als educator uitdagend en motiverend.”
Docentenopleider Marc van Berkel vult aan: “De combinatie van inhoudelijke discussies en voorbeelden uit de praktijk is inspirerend. Een mooi voorbeeld uit Oostenrijk is de app Fliehen vor dem Holocaust. Een app die jongeren kennis laat maken met verhalen van vluchtelingen in de jaren 1930-1940.”
Kritiek
Onderzoeker Karel Berkhoff van het NIOD: “Hongaarse diplomaten ondervonden dat lidmaatschap betekent dat men kritiek kan verwachten, diplomatiek of minder diplomatiek geformuleerd.
Het omstreden geplande museum in Boedapest, het House of Fates, had eerder, na een dringend appel van IHRA, pas op de plaats moeten maken. Na enige tijd werd aangekondigd dat de opening in 2019 plaatsvindt. De Hongaarse stelling in Ferrara dat dit geen probleem was, en dat men zich niet hoefde op te winden, kreeg geen bijval.”
Actueel
Conservator Annemiek Gringold van het Joods Cultureel Kwartier benadrukt de actualiteitswaarde van het werk van IHRA: “We debatteerden pittig over de definitie en de betekenis van de ‘bystanders’, op dezelfde dag dat de NS in Nederland besloot om tot uitkering aan Holocaust-slachtoffers over te gaan. Niet alleen in Nederland ligt die rol van de ‘omstanders’ gevoelig. Het is duidelijk dat die rol zowel in musea als in educatie veel meer aandacht verdient. De Holocaust is meer dan geschiedenis van daders en slachtoffers.”
Netwerk
Niels Weitkamp, werkzaam bij het Nationaal Comité 4 en 5 mei: “Door het vrijuit delen van best practices en ook kritische feedback te faciliteren, herbevestigt IHRA waarom het als organisatie bestaat: samen de betekenis van de Holocaust voor nu en de toekomst waarborgen.”
Floris van Dijk van het ministerie van VWS deelt nog een aantal observaties over de IHRA Plenary: “Tijdens de vergadering ging aandacht uit naar Mihnea Constantinescu, de recent en te jong overleden uitstekende Chair van de IHRA in 2016.” Ook kijkt hij terug op de boodschap van IHRA-erevoorzitter prof. Yehuda Bauer: “Bauer moest voor het eerst verstek laten gaan, net als Holocaust-overlevende Sir Ben Helfgott. Hij sprak de Plenary wel toe met een videoboodschap, waarin hij waarschuwde dat landen de rol die ze zelf speelden in de Holocaust nooit mogen vergeten.” Tenslotte kijkt Van Dijk vooruit naar de herdenking van 75 jaar bevrijding Auschwitz: “In januari 2020 zal op verschillende manieren aandacht worden geschonken aan de bevrijding van Auschwitz. Ook wordt in Zweden het 20-jarig bestaan van de Stockholm Declaratie herdacht.”
Over de IHRA
De International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) is opgericht in 1998. Het doel van deze intergouvernementele organisatie is vergroten van het bewustzijn over het belang van Holocausteducatie, -herdenking en -onderzoek. Het lidmaatschap van de organisatie staat open voor alle democratische landen. Nederland is lid, samen met eenendertig andere landen. Acht landen hebben een waarnemersstatus, twee landen de status van liaison, daarnaast heeft de IHRA acht Permanente Internationale Partners waaronder UNESCO en de Raad van Europa.
De Nederlandse delegatie bestaat uit medewerkers van de ministeries van VWS en Buitenlandse Zaken, Anne Frank Stichting, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Joods Cultureel Kwartier, het Nationaal Comité 4 en 5 mei en het NIOD, Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies.